Gradara ligt in het noorden van de Italiaanse regio Marken in de provincie Pesaro-Urbino, 15 kilometer ten noordwesten van de stad Pesaro en 25 kilometer ten zuiden van de stad Rimini in de regio Umbrië.

Het stadje ligt in een heuvelachtige omgeving op een hoogte van 142 meter met op de achtergrond het Apennijnen gebergte en op korte afstand van de Adriatische kust. Gradara heeft de bandiera arancione; de oranje vlag voor gastvrijheid en duurzame ontwikkeling van de Touring Club Italiano en is lid van de vereniging mooiste dorpen van Italië. Het is een van de bekendste en meest bezochte middeleeuwse ommuurde stadjes van de regio Marken met een aantal bezienswaardigheden.

Het Kasteel van Gradara heeft uitzicht op de vesting en het historische dorp, vooral in de avond is dit fascinerend om te zien. Het kasteel en het fort hebben een imposante structuur met twee buitenmuren met een lengte van ruim 700 meter en 14 torens. Het kasteel is gebouwd tussen de elfde en de vijftiende eeuw en was lang onderwerp van conflict tussen de rivaliserende families in dit gebied, door Dante werd het kasteel in zijn werk de goddelijke komedie echter een symbool van liefde en passie.

Paolo en Francesca

Het tragische liefdesverhaal en de legende gaat over Paolo Malatesta en Francesca da Polenta. Francesca is uitgehuwelijkt aan Gianciotto, de broer van Paolo. Gianciotto is een verbitterende en kreupele man en Francesca is verliefd op de jongere en knappe maar al getrouwde broer Paolo. De liefde is wederzijds maar ze worden betrapt als ze elkaar een kus geven en vermoord, Paolo en Francesca zijn veroordeeld tot de Inferno, de hel van Dante. Paolo en Francesca verblijven in de hel van Dante in de tweede cirkel waar zielen heen en weer worden geslingerd door de winden van een hevige storm, zonder rust. Lust en passie is echter een wederzijds toegeven en niet volledig egocentrisch en Dante beschouwt het als de minst gruwelijke van de zonden, de straf is de meest goedaardige in de eigenlijke hel. Dante beschrijft de tragedie tussen moraal en liefde, uit moreel oogpunt is de straf misschien juist maar de liefde tussen Francesca en Paolo was zuiver en onschuldig en bovendien was de moord waarschijnlijk politiek getint.

Het Kasteel van Gradara wordt regelmatig gebruikt als filmdecor en het verhaal van de geliefden is in veel schilderijen terug te zien. Er worden jaarlijks verschillende culturele en romantische evenementen georganiseerd, zoals de romantische nacht en passie voor de lokale gerechten en in het kasteel is de Kamer van Francesca te zien. In het Paolo en Francesca bos rond het kasteel is in de zomermaanden een rondleiding met informatie over de oude bomen in het bos en de legende rondom de geliefden.

In het fort zijn veel schilderijen maar ook andere belangrijke kunstwerken uit de vijftiende eeuw te zien. Langs de muren van het fort liggen loopbruggen over een lengte van circa 300 meter, deze ronde werd in de middeleeuwen door wachters gelopen. Er is vanaf de muren een mooi uitzicht op het omliggende landschap van de regio Marken en in de zomermaanden is de route ook bij avond te lopen met een mooi uitzicht op het verlichte fort en het dorp. Il Teatro dell’Aria is een ornithologisch park met roofvogels zoals valken, haviken, buizerds, adelaars en uilen en er is een vliegshow met een lokale valkenier.

De klokkentoren van Gradara is de entree van de middeleeuwse stad, vroeger lag hier een gracht en een ophaalbrug. In het stadje ligt het historisch museum, de kerk van San Giovanni Battista, het Palazzo Rubini Vesin, een toeristen informatiecentrum en er zijn enkele hotels of sfeervol appartement in het centrum of de groene omgeving.