Gortyn
Gortyn op Kreta in Griekenland is een oude Romeinse stad en vooral bekend geworden door de Gortyn code, de oudste Griekse wet. Gortyn ligt in het zuiden van Kreta in de Messara vallei, 45 kilometer ten zuiden van Iraklion bij het dorp Agii Deka.
Agii Deka
Het dorp Agii Deka is genoemd naar de tien Martelaren van Kreta die tijdens de religieuze vervolgingen van de Romeinse keizer Decius de dood vonden in de derde eeuw. Een kerk in het dorp gebouwd in de twaalfde eeuw is vernoemd naar de tien Martelaren van Kreta. De Agii Deka kerk is gedeeltelijk gebouwd met steen van de Romeinse stad Gortyn. In de kerk is een icoon met afbeeldingen van de tien onthoofde martelaren en het hakblok te zien.
Gortyn
Gortyn, ook wel Gortys of Gortyna genoemd, was een oude Romeinse hoofdstad van de gezamenlijke provincie Creta et Cyrenaica vanaf het jaar 67 v. Chr. Cyrenaica is een historische landstreek in het oosten van Libië.
Gortyn was de meest leidende en welvarende stad van Kreta. De stad werd verwoest in het jaar 828 door een invasie van de Arabieren. Tijdens archeologische opgravingen zijn grote delen van Gortyn opgegraven en er zijn een aantal indrukwekkende restanten van de stad te zien aan weerszijden van de hoofdweg naar Mires.
Bezienswaardigheden in Gortyn zijn onder andere de restanten basiliek van Agios Titos, St. Titus was de eerste bisschop en beschermheilige van Kreta. De Titus basiliek is een vroegchristelijke basiliek gebouwd in de zesde eeuw. Het odeon is een klein amfitheater uit de eerste eeuw v. Chr en werd herbouwd in de tweede eeuw n. Chr. Op de rivieroever liggen de restanten van de Venetiaanse watermolen en vanaf het odeon loopt er een pad naar de akropolis van Gortyn, het hart van de stad. In de akropolis zijn restanten te zien van kleine tempels, een theater en een badhuis. Ten zuiden van de hoofdweg liggen restanten van een tempel voor de Egyptische goden, een Apolllotempel, een openlucht theater, Romeinse baden, een fontein en het praetorium. Het Praetorium was de zetel van de Romeinse gouverneur van Kreta, het rechthuis is gebouwd in de eerste eeuw maar werd later regelmatig aangepast.
Gortyn code
De Gortyn code, de Wet van Gortyn of het Recht van Gortyn, was de wetgeving van de stad. De Gortyn code is een van de oudste bekende Europese wetten en de eerste wet die op stenen tabletten werd gegraveerd in Europa. De wetgeving is in Dorisch dialect geschreven in de tweede helft van de vijfde eeuw v. Chr. De wet van Gortyn was gegraveerd op 42 blokken steen die als een muur waren gebouwd bij de agora. De tekst wordt afwisselend gelezen van links naar rechts en op de volgende regel van rechts naar links. De 600 regels tekst zijn geschreven wetten over onder andere huwelijk, echtscheiding, geweldpleging, erfeniskwesties en eigendomsrecht maar ook over de positie van slaven. De gevonden stenen tabletten zijn te zien in het odeon in Gortyn.
Openingstijden en entreeprijs
De opgravingen van Gortyn zijn dagelijks geopend van 08:30 tot 15:00 uur, de entreeprijs is € 6,- per persoon en € 3,- voor 65+, gratis toegang onder de 18 (2019). Gratis toegang op 6 maart, 18 april, 18 mei, het laatste weekend van september, op nationale feestdagen en elke eerste zondag van de maand vanaf 1 november tot 31 maart.
Standbeelden en andere opgravingen uit Gortyn zijn lokaal te bezichtigen en in het archeologisch museum Heraklion.