Amarantenfamilie

Er zijn wereldwijd circa 65 verschillende soorten in de Amarantenfamilie, van sierplant tot bladgroente plant. Soortnamen zijn bijvoorbeeld: Kleine majer (Amaranthus blitum), Papegaaienkruid (Amaranthus retroflexus), Kattenstaartamarant (Amaranthus caudatus) Groene Amarant of Klaroen (Amaranthus viridis) en Chinese spinazie (Amaranthus dubius). De Amaranthus wordt meestal Amarant genoemd, een bijzondere wereldwijd eetbare plant en tuinplant. De soort Amaranthus caudatus wordt in het Nederlands Kattenstaartamarant genoemd. Niet te verwarren met de gewone Kattenstaart plant, de Kattenstaart is een plant uit de Kattenstaartfamilie (Lythraceae). Terwijl de Amaranthus caudatus of Kattenstaartamarant ondergebracht wordt bij de Amarantenfamilie (Amaranthaceae).

Amarant  kleurstof

Amarant is niet alleen een plant, Amarant is ook een rode kleurstof, die bekend staat als goed oplosbaar in water. De kleur Amarant is purper of donkerrood . Als kleurstof wordt Amarant wel gebruikt in voedingsmiddelen, in de VS en Rusland is deze kleurstof de E 123 in voedingsmiddelen verboden omdat deze kankerverwekkend zou zijn. De kleurstof E123 is weliswaar niet gezond maar de natuurlijke Amarant is dat wel. De plant kent dan ook vanuit de oudheid talloze medische toepassingen maar is vooral bekend als eetbare plant en een gewone dagelijkse voedingsbron.

Amarant eten

Het zaad van de Amarant wordt als voedingsstof graan genoemd. De plant wordt hiervoor tegenwoordig apart gekweekt in bijvoorbeeld Nepal en India, het wordt ook wel het gewas van de toekomst genoemd, als aanvulling of vervanging van rijst of rogge. Bij de Azteken werd het graan Huautli genoemd. Bij de Inca’s was het graan al bekend en werd het zaad Kiwicha genoemd. Nu wordt het zaad of het graan uit het Andes gebergte als Kiwicha geëxporteerd. Van het graan kan ook meel worden gemaakt en vervolgens brood van worden gebakken. In Peru is Kiwigen een populaire drank gemaakt van Kiwicha. Het blad van de Amarant wordt in veel landen gegeten en staat wel bekend onder de naam Chinese spinazie.  Het blad wordt bij veel volkeren als een gezonde groente gezien. In China heet de groente Hin Choy. In bijvoorbeeld Indonesië wordt de groente Bayam genoemd en verwerkt in gerechten als Bayam goreng en Bayam soep (spinaziesoep gemaakt van Amarant). De naam Koora tampala of Tampala wordt in diverse landen voor de groente gebruikt. De bloemen van de plant worden gebruikt om een natuurlijke kleurstof aan gerechten toe te voegen, zoals bij rijst of brood. De Hopi indianen deden dit al en er is een Amarant naar vernoemd:  de Hopi Red Dye Amarant.

Chorta

In Griekenland is de Kleine majer (Amaranthus blitum) een bladgroente. De Amarant stond in het oude Griekenland bekend als symbool van onsterfelijkheid. Bijnamen voor de plant zijn: “onverwelkbare schoonheid” of “de nooit verkleurende”. De plant komt van oorsprong waarschijnlijk niet uit Griekenland maar sommige soorten groeien nu wel in het wild in Griekenland, de plant wordt hier ook wel gekweekt. De Amarant is nu in Griekenland  vooral bekend als Chorta (χoρτα), Chorta of op z’n Engels Horta zijn bladgroenten van wilde planten zoals bijvoorbeeld de Kleine majer en het jonge blad van de paardenbloem. Het blad van de Kleine majer waarvan Chorta wordt gemaakt heet in het Grieks Vlita. Het blad wordt gekookt en gegeten met olijfolie en citroen en ziet er uit als spinazie.

Tuinplant

De Amaranthus is een uiterst veelzijdige plant maar kan ook gewoon in Nederland als tuinplant of kuipplant. De bekendste soorten in Nederland als tuinplant zijn de Kattenstaartamarant (Amaranthus caudatus) vanwege de opvallende kattenstaartbloemen en de Tricolor amarant of de Rode Klaroen (Amaranthus tricolor) vanwege het kenmerkende en mooie driekleurige blad.