In Europa zijn veel kastelen die we vanwege de bijzonder bouw vaak sprookjeskastelen, romantische kastelen of fantasie kastelen noemen. Maar deze sprookjesachtige kastelen bestaan niet alleen in sprookjes of in onze fantasie, vaak zijn ze werkelijk gebouwd. Soms naar aanleiding van bestaande sprookjes of verhalen en soms andersom, dan gaat het bijzondere bestaande bouwwerk een eigen leven leiden in sprookjes of lokale legendes.

In de kunst wordt hier wel het Italiaanse woord Capriccio voor gebruikt, te vertalen als gril of dwaasheid. In de architectuur wordt ook wel de term Folly of Follie gebruikt. Een folly is een fantasievol of extravagant bouwwerk, gebouwd vaak met een ongekende passie. Schrijver en kunsthistoricus Wim Meulenkamp beschrijft deze bijzonder bouwwerken als “een spiegel van de ziel”, we zien in de sprookjesachtige gebouwen wat we willen zien, ze geven ruimte aan onze eigen fantasie.

In Hauterives in Frankrijk bouwde Ferdinand Cheval de folly “Palais idéal”, hij begon met zijn bouw in 1879. Chevan was een Franse postbode en verzamelde 33 jaar lang stenen tijden zijn postroutes, met deze stenen bouwde hij het fantasie paleis.

Het is nu een historisch monument en het wordt gezien als een van bekendste voorbeelden van naïeve kunst in de architectuur. De oorspronkelijk naam van het kasteel was: “Tempel van de natuur”. Volgens Cheval was een folly bouwer één met de natuur.

De Romantiek is een historische periode of stroming met artistieke, literaire, muzikale en intellectuele elementen die is ontstaan in Europa tegen het einde van de achttiende eeuw en een hoogtepunt bereikte in de periode 1800-1850. Sprookjeskastelen zijn vaak ontstaan in de Romantiek periode en in heel Europa zijn voorbeelden te vinden van deze opmerkelijke romantische landschapsarchitectuur. De sprookjeskastelen liggen vaak in een mooie natuurlijke omgeving; een inspirerende plaats voor de bedenker van het fantasievolle bouwwerk. De architect of de ontwerper van het kasteel voelt zich over het algemeen een met de omgeving en de kastelen hebben regelmatig een bijzonder ligging.

Sprookjeskastelen in Europa

Sprookjeskasteel Bulgarije

Het Kasteel van Ravadinovo aan de zwarte zeekust in Bulgarije is echt ontworpen en gebouwd als een sprookjeskasteel. Het is een relatief nieuw kasteel met veel activiteiten voor kinderen in een magische omgeving.

Sprookjeskastelen Duitsland

Het Kasteel Neuschwanstein in Duitsland staat wereldwijd symbool voor het tijdperk van de Romantiek. Maar het Duitse kasteel is ook een mooi voorbeeld van hoe een kasteel in sprookjes een eigen leven kan gaan leiden.

Het kasteel Neuschwanstein was voor Walt Disney namelijk de inspiratiebron voor de bouw van het kasteel van Doornroosje in Disneyland in Californië. De inspiratie van het kasteel van Doornroosje in Parijs is dan weer gebaseerd op het eerste Doornroosje kasteel in combinatie met onder andere het klooster Saint Michel in Frankrijk.

Het indrukwekkende Assepoester kasteel in het themapark Magic Kingdom in Walt Disney World in Florida en het kasteel van Assepoester in Disneyland Tokio is eveneens gebaseerd op het Duitse Neuschwanstein kasteel maar ook op een aantal andere Europese kastelen, zoals het Moszna kasteel in Polen, de Alcazar van Segovia in Spanje en op de Franse kastelen Pierrefonds en Chambord.

Lichtenstein is een sprookjesachtig kasteel gebouwd in de 19de-eeuwse Romantiek periode en wordt ook wel het sprookjeskasteel Württemberg genoemd.

Sprookjeskastelen Frankrijk

De sprookjesachtige Franse kastelen Pierrefonds in het departement Oise en Chambord in het Loiredal, zijn ook als inspiratiebron gebruikt voor het Walt Disney Assepoester kasteel.

Sprookjeskasteel op de Krim

Het Zwaluwnest is een sprookjeskasteel op de Krim met een schitterende ligging hoog op een rots boven de Zwarte Zee.

Sprookjeskasteel Polen

In Polen ligt een van de mooiste kastelen van Europa, het kasteel Moszna is een sprookjeskasteel vanwege de bijzondere stijlvolle en smaakvolle bouw met de 99 torens en torentjes en het grote park.

Sprookjeskasteel Portugal

Het Paleis van Pena ligt aan de Costa de Lisboa in Portugal, de verschillende bouwstijlen zijn gebaseerd op de romantische stroming uit de negentiende eeuw. Het nationale paleis ligt in het groene landschap Sintra, een cultureel Unesco werelderfgoed. Het Pena paleis wordt wel een sprookjeskasteel genoemd vanwege de kleurrijke creatieve torens en de vele kantelen die alleen voor de sier zijn gebouwd.

Sprookjeskastelen Roemenië

Het meest bekende kasteel van Roemenië is het Kasteel Bran, bekender als het kasteel Dracula. Het kasteel is vanwege de vampier legende eerder een spookkasteel dan een sprookjeskasteel maar het ligt wel in een sprookjesachtige omgeving.

Het Kasteel Peles in Roemenië bij de plaats Sinaia heeft een sprookjesachtige sfeer door de romantische bouw van het kasteel. De bouwstijl is vergelijkbaar met het Schloss Neuschwanstein in het Duitse Beieren en het kasteel wordt soms gebruikt als filmlocatie.

Sprookjeskastelen Spanje

Het Kasteel van Guadalest ligt in de Spaanse regio Valencia in een historisch artistiek dorp. Het kasteel is waarschijnlijk al gebouwd in de elfde eeuw en wordt wel een sprookjeskasteel genoemd vanwege de bijzonder ligging hoog op een rots met schitterend uitzicht op de vallei.

Het Alcazar van Segovia is een Moors kasteel in de regio Castilië en Leon in Spanje. Het wordt een sprookjeskasteel genoemd vanwege de bijzondere bouwwijze met de vorm van een boeg van een schip en vanwege de romantische inrichting. Het beroemde kasteel van Segovia is ook een van de kastelen die werd gebruikt als voorbeeld voor het Walt Disney Assepoester kasteel.